MINDFULNESS


Yazan: Günsu Engin

MINDFULNESS TANIMI VE TARİHİ



Mindfulness (Pali: sati; Sanskrit: smṛti) kavramı, MÖ. 500 yıllarında yaşamış olan Siddharta Gautama Buddha'nın geliştirdiği ıstıraptan özgürleşme ve uyanış yolu olarak tanımladığı Dharma sisteminden gelir. Dharma sisteminin 8 Aşamalı Asil Yolu içerisinde Samatha uygulamasındaki "Doğru Farkındalık" (samma-sati) pratiğine dayanır. Buddha'nın meditasyon hakkındaki temel öğretisi olan Satipatthana Sutta'da mindfulness farkındalığın dört temelini anlatır. (Bkz. Four Foundations of Mindfulness)


Doğu geleneklerinde yaygın olarak pratik edilirken 70’lere kadar batıda bilinmiyordu. 1970'lerde Vietnamlı barış aktivisti, Budist öğretmen, zen ustası ve yazar olan Thich Nhat Hanh'ın “Mindfulness Mucizesi” adlı kitabı sayesinde ilk kez batı insanıyla buluşmuştur. Aynı dönemlerde Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Massachusetts Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencisi olan Jon Kabat Zinn Budist öğretilerle tanıştı. Disiplinli bir meditasyon öğrencisi olan ve vipassana meditasyon inzivalarına katılan Kabat Zinn bir meditasyon inzivasındayken bir vizyon gördü ve bu tekniğin stres azaltma ve kronik ağrının tedavisinde destekleyici olarak kullanılırsa neler olabileceğini hayal etti. 

1979’da Massachusetts Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde Stres Azaltma Kliniğini kurdu, mindfulness tekniğini Budist öğretiden ayırarak 8 haftalık bir müfredata adapte etti ve günümüzde MBSR olarak bilinen (Mindfulness Based Stres Reduction) yani “Mindfulness Temelli Stres Azaltma Progamı”nı geliştirdi ve modern bilim ile buluşturdu. Dr. Kabat Zinn sayesinde mindfulness tıp dünyası ile tanışmıştır. Yıllar içerisinde mindfulness meditasyonunun halk sağlığı, beyin yapısı, stres ve kaygı problemleri üzerinde etkisini araştıran bir çok bilimsel çalışma yapıldı ve olumlu etkisi sayısız araştırma ile kanıtlandı. Günümüze kadar mindfulness hakkında binlerce bilimsel makale yayınlanmıştır.

Mindfulness, Dr. Jon Kabat Zinn'in tanımıyla, "Andaki deneyime bilinçli olarak yargısız, açık ve arkadaşça dikkati getirdiğimizde ortaya çıkan farkındalık". Mindfulness, Pali dilinde (Buddha döneminde kullanılan dil) "sati" kelimesinin karşılığı olarak kullanılan ingilizce bir kelimedir (bkz. samma-sati). Sati, “hatırlamak” ya da “akılda tutmak” olarak da tercüme edilir. İngilizce olarak kullanmamızın sebebi, tek bir kelime ile türkçe karşılığını yapmanın mümküm olmaması ve uluslararası alanda ortak bir tanımda buluşma ihtiyacıdır.

Mindfulness, meditasyonun bir yönüdür ve tüm fenomenlerin gerçek doğasına yönelik içgörü, farkındalık, derin anlayış geliştirmek için uygulanır.
Hatırlamak ilginç bir kelimedir çünkü biz insanlar şimdiki anda olduğumuzu sıkça unuturuz. Dikkatimiz çoğunlukla geçmişte ya da gelecekte gezinir. Şu anda nerede olduğumuzu, ne yaptığımızı, yaptığımız şeyin bedenimizdeki deneyimini farketmek için uzaklarda gezintiye çıkmış olan dikkatimizi şimdi, şu anda ve buraya geri getirmemiz gerekir. Bizler yalnızca şimdide olduğumuzu unutmakla kalmayız, yaşamın gerçek doğasındaki geçiciliği, değişimi ve benliksizliği de unuturuz. Geçici olanlara hiç geçmeyeceklermiş gibi tutunuruz veya direniriz. Kendimiz olarak tanımladığımız kişinin gerçekliğinden şüphe etmeden kararlar verir, seçimler yapar ve eylemlerde bulunarak bir ömür yaşarız. Ben olma kavramına öyle sıkıca tutunuruz ki gerçek doğamızın benliksiz (non-self) olduğunu unuturuz. Budist öğretide gerçek cehalet bu unutkanlık olarak tanımlanır ve çektiğimiz acının da gerçek sebebidir. Acı çekmeyi sonlandırmak için benliğe yönelik güçlü özdeşleşmeyi zayıflatmak gerekir. Bu nedenle mindfulness kavramının “hatırlamak” anlamına da gelmesi isabetlidir. Şimdide ve bu bedende olduğumuzu, yaşamın geçiciliği karşısında benliğimiz dahil hiçbir şeye tutunamayacağımızı -bilerek ve isteyerek-kasıtlı olarak hatırlamak ya da akılda tutmak için çaba göstermeliyiz. İşte bu iyi niyetli çabadır mindfulness.


“Meditasyoncu, açgözlülük ve kederi dünyada bırakır ve çabayla, tetikte ve mindful, (dikkatle) kendi içindeki bedene odaklı olmayı sürdürür.” - Satipatthana Sutta


Dr. J. Kabat Zinn’in tanımıyla mindfulness yalnızca farkında olmak değil, farkındalığın bir niteliği olarak anlaşılır. Bizler genellikle farkettiğimiz şeye belirli filtrelerden geçirerek bakarız, bu filtreler değer yargılarımız, eğilimlerimiz, fobilerimiz, zevklerimiz, alışkanlıklarımız vb gibi kişiliğimizi oluşturan ya da o anki sinir sistemi modumuzu belirleyen filtrelerdir dolayısıyla farkındalığımızın niteliği otomatik olarak yargılayıcı ve kısıtlı olabilir. Farkında olduğumuz şeye kişilik ve sinir sistemimizin gözlüğünden bakarız. Gerçekte olduğu haliyle göremeyiz. Ancak mindful farkındalık, yargılamadan (iyi-kötü/doğru-yanlış) demeden olanı olduğu gibi görme halini içerir. Bakın bunun bambaşka, yepyeni bir görme biçimi olduğunu anlayabiliyor musunuz? Mindful farkındalık dediğimizde tarafsız bir zihinle şimdiki anın deneyimini kesintisiz farkında olma halinden bahsederiz. Şimdiki andaki deneyimimize yargısız, beklentisiz, açık ve arkadaşça bakabilmeyi öğrenmemiz gerekir, çünkü bu bakış biçimi otomatik değil niyet ile devreye giren becerilerdir. Bu becerileri devreye soktuğumuzda doğal olarak ortaya çıkan farkındalıktır mindfulness.





NE DEĞİLDİR?


Mindfulness, ruhsallık değildir ancak ruhsal sağlığımıza da olumlu etki eder. Bir zihin ve beden pratiğidir; konsantrasyon, dikkat verme, doğru değerlendirebilme, içgörü, anlayış, şefkat, kabul, sabır, tahammül, güven gibi becerileri geliştirir.
Bir din değildir ve dini inancınızı etkilemez. Meditasyon yalnızca bir zihin eğitimidir.
Bir rahatlama, gevşeme ve uykuyu kolaylaştırma pratiği değildir ancak bunlar ek olarak ortaya çıkan etkiler olabilir.
Bencillik, ben-merkezcilik, kişisel gelişim değildir. Mindful farkındalık kişinin kendine yöneldiği kadar dış dünyaya, ilişkilerine ve diğer tüm canlıların çektiği acılara yönelmeli ve bunları azaltma niyeti yani “şefkat” barındırmalıdır. Yalnızca kişinin kendisine yönelik farkındalık eksiktir.
Mindfulness uyuşukluk, kayıtsızlık değildir. Dingin bir zihinle tanıklık etmektir. Kaotik bir zihinle duygusal/dürtüsel otomatik tepkiler verenler için bu tavır kayıtsızlık ya da acımasızlık gibi anlaşılabilir. Mindful bir zihin dengededir, duygusal çalkantılarla bulanıklaşmaz, berrak ve dramadan uzaktır. Ancak ıstırap yaratmamak için bilgece eylemde bulunma dikkatliliği içerir, kaçınma ya da arzulama gibi aşırı tepkiselliklerden çıkmayı ve olanı olduğu gibi görme olgunluğunu getirir.
Polyannacılık değildir. Sizi yaşamın gerçekleriyle yüzleşmekten alıkoymaz aksine daha duyarlılıkla bakabilmenize, dünyayı daha net görebilmenize ve eyleme geçmenize teşvik eder. Mediatsyon, kabul edilmez olanı kabul etmekle ilgili değildir. Meditasyon yeni bilgiler öğrenmeniz için sizi motive eder ve durumları doğru değerlendirebilmek için doğru düşünebilmenize yardımcı olur.
Bir ekstazi hali veya süper güçler elde etmek için değildir. Olanı olduğu gibi görebilmeyi öğrenmek içindir.
Zihni susturmak değil, netlikle görebilmek için zihnin berraklığını geliştirmektir.



Mindfulness Öğrencisi Olmak
Mindfulness, Budist öğretide binlerce yıldır uygulanan bir teknik olsa da mindfulness pratiği yapmak için Budist olmak gerekmiyor. Basitçe şimdiki andaki deneyime açık bir farkındalık getirdiğimizde, yargılamadan gözlemlediğimizde, deneyimlerimizin bedenimizde yarattığı duyumlara bağlanmadan deneyimlediğimizde mindful oluruz. Mindfulness yaşamın her anını doyasıya yaşamak, tadını çıkarmak, acıya da zevke de aynı mesafede kalarak direnmeden geçip gitmelerine izin vermektir. Ev işleri yaparken, yemek yerken, köpeğimizi yürütürken, araba kullanırken, işyerinde, insanlarla ilişkilerimizde vb her anda mindfulness farkındalığını kullanabilir ve pratik edebiliriz. Mindfulness’ı pratik etmek için hareketsiz oturma meditasyonu yapmak zorunda değiliz.

site templates free download
Amacımız, kavramsal zihin tarafından nasıl tutsak edildiğimizi görebilmek ve nasıl da kavramsal zihin olmadığımızı görmek. Çoğu insan kendini düşüncesi sanıyor. - Budist öğretmen Tenzin Palmo

FORMEL VE INFORMEL UYGULAMALAR


Mindfulness formel ve informel uygulamalarla pratik edilebilir. Formel uygulamalar, spesifik becerileri geliştirmek için yalnızca o uygulamaya özel bir zaman ve alan yaratarak teknikler kullanmaktır. Formel pratikler belirli çerçevesi olan yapılandırılmış meditasyon uygulamalarını içerir. Örn. yürüyüş meditasyonu, mindful hareket, oturuş meditasyonu vb. Formel pratik için kişi dış dünyadan gelen dikkat dağıtıcı unsurları en aza indirir veya kendini izole ederek içe döner ve tümüyle pratiğe odaklanır.

Informel uygulamalar gündelik yaşamın içerisindeki gündelik eylemlerimiz sırasında mindful farkındalığı kullanarak yaptığımız pratiklerdir. Özel bir zaman ve alan yaratmaya ihtiyacımız yoktur. Aksine kendimizi çevreden izole etmek yerine dikkatimizi iç ve dış dünyaya aynı anda yöneltiriz. Örn. sahilde bir yürüyüş yaparken, çay içerken, yemek yerken, banka sırasında beklerken, dişlerimizi fırçalarken, arkadaşımızla sohbet ederken ve hatta çöpleri çıkarırken bile yapabileceğimiz bir uygulamadır. Yani sabah uyandığımız andan itibaren gece yatağımızda uykuya dalana dek in formel uygulama için müsait olabiliriz. Tüm yapmamız gereken mindfulness farkındalığını o anki eylemin içerisinde kullanmaktır. Informel uygulamalarda özellikle o eylemin bedenimizde yarattığı duyumlarımıza dikkat getirerek zihnimizi şimdiki ana çapalayabiliriz.

Günümüzde bir çok insan yoğun hayat temposu sebebiyle gün içerisinde meditasyon pratiğine zaman bulamamaktan yakınır. Bu zamansızlık Informel uygulamaları bilmemekten ve gün içerisinde adapte edememekten kaynaklanır. Informel uygulamalar sayesinde aslında mindfulness pratiğine her an vaktimiz vardır.  

Formel uygulamaların, örneğin belirli bir süre meditasyonda sessiz ve hareketsiz durarak pratik yapmanın değeri bambaşkadır. Kişiyi derinleştirir, konsantrasyonda ustalaştırır, içgörü ve bilgelik kazandırır. Ancak informel uygulamalar olmadan yalnızca formel uygulamalar yetersizdir çünkü pratik yalnızca minderin üzerinde değildir. Minderin dışındaki yaşamı da dahil etmek zorundayız. Eğer minderin üzerindeki pratiği yaşamın geri kalanından ayırırsak ve minderde (formel uygulamada) öğrendiklerimizi yaşamın içerisine katmazsak hiçbir işe yaramazlar. Informel uygulamalar aslında en çok acı çektiğimiz alanlar olan ilişkilerimize ve gündelik yaşam olaylarına mindfulness farkındalığını taşımaya ve oralardaki acıları dönüştürmeye, iyileştirmeye yardımcı olur.  

Meditasyon öğrencisi deneyim kazandıkça çok daha kolaylıkla ve hızlı biçimde gündelik yaşamın içerisinde mindful farkındalıkla varolabilir. Bu, bilgiyi yaşamaktır. Formel uygulamada öğrenilen bilgi, deneyim ve elde edilen içgörüler informel uygulamayı besler. Zamanla nefes aldığımız her an bir pratik anıdır. Böylece pratik; yaşamın kendisi olur.

Bu iki tür uygulamanın birbirini desteklediğini ve bütün olarak uygulanması gerektiğini unutmamalıyız. 

“Bir meditasyoncu için beklemek diye bir şey yoktur.” - Eckhart Tolle



FORMEL MINDFULNESS MEDİTASYONLARI

5 temel meditasyon yöntemi ile mindfulness pratiği yaparız.

1. Oturuş Meditasyonu: Nefes farkındalığı (odaklanma) ve geniş farkındalık (zazen) pratiğini barındırır.

2. Beden Tarama Meditasyonu : Genellikle yatarak tüm beden parçalarına ve onlarda ortaya çıkan duyumlara mindful dikkat getirerek uygulanır. Oturarak veya ayakta da yapılabilir.

3. Yürüyüş Meditasyonu: Nefes ve beden farkındalığı bütünlüğü içerisinde hareketli meditasyondur.

4. Mindful Hareket Meditasyonu: Ağırlıklı olarak bedende hareketin yarattığı ve etkilediği duyumlara ve nefese mindful dikkat getirme niyetiyle yapılan pratiklerdir.

5. Mindful Yeme Pratiği: Sıradan gündelik eylemlerimize mindful dikkat getirmenin deneyimlerimizi nasıl şekillendirdiğini görmemize yardımcı olur.



MINDFULNESS'IN
9 TUTUMU

Mindfulness Pratiğinin Temelleri:
Tutumlar & Taahhütler

Yazan: Jon Kabat-Zinn, Ph.D.  

FULL CATASTROPHE LIVING: USING THE WISDOM OF YOUR BODY AND MIND TO FACE STRESS, PAIN, AND ILLNESS 

TAM FELAKETLİ YAŞAM: STRES, ACI VE HASTALIĞI KARŞILAMAK İÇİN BEDEN VE ZİHİN BİLGELİĞİNİ KULLANMAK

Çeviri: Günsu Engin

Mindful farkındalığının iyileştirici gücünü geliştirmek, bir tarifi veya bir dizi talimatı mekanik olarak takip etmekten çok daha fazlasını gerektirir. Hiçbir gerçek öğrenme süreci böyle değildir. Ancak zihin açık ve alıcı olduğunda öğrenme, görme ve değişim gerçekleşebilir. Mindfulness uygularken, tüm varlığınızı sürece dahil etmeniz gerekecek. Sadece meditatif bir duruş alıp bir şeyin olacağını veya bir video oynatıp videonun sizin için "bir şeyler yapacağını" bekleyemezsiniz.

Dikkat verme ve “şu anda” mevcut olma pratiğini üstlendiğiniz tutum çok önemlidir. Zihninizi sakinleştirmek ve bedeninizi gevşetmek, konsantre olma ve daha net görme yeteneğinizi geliştireceğiniz topraktır. Tutumsal toprak tükenirse, yani enerjiniz ve uygulama taahhüdünüz düşükse, herhangi bir tutarlılıkla sakinlik ve rahatlama geliştirmek zor olacaktır. Toprak gerçekten kirlenmişse, yani kendinizi rahat hissetmeye zorlarsanız ve kendinizden "bir şey olmasını" talep ediyorsanız, hiçbir şey gelişmeyecek ve "meditasyonun işe yaramadığı" sonucuna hızla varacaksınız.

Meditatif farkındalık geliştirmek, öğrenme sürecine tamamen yeni bir bakış açısı gerektirir. Neye ihtiyacımız olduğunu ve nereye ulaşmak istediğimizi bildiğimizi düşündüğümüzden, aklımızda çok fazla yer kapladığından, onları istediğimiz şekilde "bizim yolumuza" dönüşmelerini sağlamak için kontrol etmeye çalışırken kolayca takılıp kalabiliriz. Ancak bu tutum, farkındalık ve şifa çalışmasına aykırıdır. Farkındalık, yalnızca dikkatinizi vermenizi ve olayları olduğu gibi görmemizi gerektirir. Hiçbir şeyi değiştirmemizi gerektirmez. Ve şifa, alıcılık ve kabul gerektirir, bağlantılılık ve bütünlük için bir uyum gerektirir. Tıpkı kendinizi uyumaya zorlayamadığınız gibi, bunların hiçbiri de zorlanamaz. Uykuya dalmak için doğru koşulları yaratmalı ve sonra bırakmalısınız. Aynı şey rahatlama için de geçerlidir. İrade zoruyla başarılamaz. Bu tür bir çaba yalnızca gerginlik ve hayal kırıklığı yaratacaktır. 

Meditasyon pratiğine gelip kendi kendinize “Bu işe yaramayacak ama yine de yapacağım” diye geldiyseniz, büyük ihtimalle pek yardımcı olmayacaktır. İlk kez herhangi bir acı veya rahatsızlık hissettiğinizde, kendinize "Gördünüz mü, acımın geçmeyeceğini biliyordum" veya "konsantre olamayacağımı biliyordum" diyebileceksiniz ve bu da işe yaramayacağına dair şüphenizi teyit edecek ve onu bırakacaksınız.

Eğer "gerçek bir inanan" olarak gelirseniz, bunun sizin için doğru yol olduğundan, meditasyonun "cevap" olduğundan eminseniz, yakında sizin de hayal kırıklığına uğrama şansınız var. Her zaman olduğunuz kişi olduğunuzu ve bu çalışmanın sadece meditasyon veya rahatlamanın değerine romantik bir inanç değil, çaba ve tutarlılık gerektirdiğini anladığınız anda, kendinizi eskisinden çok daha az hevesle bulabilirsiniz.

Stres kliniğinde, şüpheci ama açık bir tavırla gelenlerin en iyisini yaptığını görüyoruz. Tutumları, "Bunun işe yarayıp yaramayacağını bilmiyorum, şüphelerim var, ama elimden gelenin en iyisini yapacağım ve ne olacağını göreceğim."

Dolayısıyla, farkındalık uygulamasına getirdiğimiz tutum, bizim için uzun vadeli değerini büyük ölçüde belirleyecektir. Bu nedenle, bilinçli olarak belirli tutumları geliştirmek, meditasyon sürecinden en iyi şekilde yararlanmak için çok yardımcı olabilir. Niyetleriniz mümkün olana zemin hazırlar. Size her an niçin pratik yaptığınızı anımsatırlar. Belirli tutumları akılda tutmak aslında eğitimin kendisinin bir parçasıdır, enerjilerinizi yönlendirme ve kanalize etmenin bir yoludur, böylece en etkili şekilde büyüme ve iyileşme çalışmasına katılabilirler.

Stres kliniğinde öğrettiğimiz gibi, 9 tutumsal faktör farkındalık uygulamasının ana sütunlarını oluşturur. Bunlar yargısızlık, sabır, başlangıç zihni, güveni, çabasızlık, kabul ve bırakabilmek, cömertlik ve şükrandır. Bu tutumlar, pratik yaparken bilinçli olarak geliştirilmelidir. Birbirlerinden bağımsız değiller. Her biri, diğerlerini ne ölçüde geliştirebileceğinize güvenir ve onu etkiler. Herhangi biri üzerinde çalışmak sizi hızla diğerlerine götürecektir. Birlikte güçlü bir meditasyon inşa edebileceğiniz temeli oluşturdukları için, tekniklerin kendisiyle karşılaşmadan önce bunları tanıtıyoruz, böylece bu tutumlara en başından aşina olabilirsiniz. Farkındalık pratiğinizin gelişmesi için bu tutumsal toprağı gübrelemeye devam edebileceğiniz yollarla meşgul olduğunuzda. Bir kez bu tutumsal toprağı besleme yolları ile aşina olduğunuzda mindfulness uygulamanız verimli hale gelecek.


MINDFULNESS PRATİĞİNİN TUTUMSAL TEMELLERİ

1. Yargısızlık

Farkındalık, kendi deneyiminize tarafsız bir tanıklık duruşunu kabul ederek geliştirilir. Bunu yapmak için, normalde yakaladığımız iç ve dış deneyimlere sürekli olarak yargılama ve tepki verme akışının farkında olmanızı ve ondan geri adım atmayı öğrenmenizi gerektirir. Kendi zihnimizin faaliyetine dikkati vererek uygulamaya başladığımızda, deneyimlerimiz hakkında sürekli olarak yargılarda bulunduğumuz gerçeğini keşfetmek ve buna şaşırmak yaygın bir durumdur. Gördüğümüz hemen hemen her şey zihin tarafından etiketlenir ve kategorize edilir. Yaşadığımız her şeye, bizim için değerinin ne olduğunu düşündüğümüze göre tepki veririz. Bazı şeyler, insanlar ve olaylar, bir nedenden ötürü bizi iyi hissettirdiği için "iyi" olarak değerlendirilir. Diğerleri, bizi kötü hissettirdikleri için aynı hızla "kötü" olarak kınanırlar. Geri kalanı "tarafsız" olarak kategorize edildi çünkü onlar hakkında pek düşünmeyiz. Tarafsız şeyler, insanlar ve olaylar neredeyse tamamen bilincimizden çıkıp gider. Genellikle dikkatimizi vermekten en çok sıkıldığımız da bunlardır.

Deneyimlerimizi kategorize etme ve değerlendirme alışkanlığı, bizi farkında bile olmadığımız ve çoğu zaman hiçbir nesnel temeli olmayan mekanik reaksiyonlara kilitler. Bu yargılar zihnimize hükmetme eğilimindedir ve içimizde huzur bulmamızı zorlaştırır. Sanki zihin bir yo-yo gibiydi, gün boyu kendi yargılayıcı düşüncelerimizin dizisinde yukarı ve aşağı gidiyordur. Zihninizin bu tanımından şüphe duyuyorsanız, sadece on dakikalık bir süre boyunca işinize devam ederken, ne kadar hoşlanma ve hoşlanmama tepkileriyle meşgul olduğunuzu gözlemleyin. 

Hayatımızdaki stresi idare etmenin daha etkili bir yolunu bulacaksak, yapmamız gereken ilk şey, otomatik yargıların farkında olmaktır, böylece kendi önyargı ve korkularımızı görüp kendimizi onların zulmünden özgürleştirebiliriz.

Mindfulness pratik ederken, ortaya çıktığında bu yargılayıcı zihni kabul etmek ve kendinize sadece gözlemlemeyi hatırlatarak tarafsızca tanık olma halini kasıtlı olarak üstlenmek önemlidir. Zihnin yargıladığını farkettiğinizde, onu yapmaktan vazgeçirmeniz gerekmez. Gereken tek şey bunun farkında olmaktır. Yargılamayı yargılamanıza ve meseleleri kendiniz için daha da karmaşık hale getirmenize gerek yok. 

Yargısızlık; Yargılamalar olmayacak demek değildir, nasıl yargıladığınızı fark etmek ve yargılamayı yargılamamaktır. Yargılama halimiz çok sıkça siyah ve beyazdır. Sevdim sevmedim, iyi-kötü, ya bu ya o, istemek-istememek. Zaman içerisinde, bu yargılama hali bizim hayatımızı aynı derecede domine etmemeye başlayabilir. Bu tarz bir bakış açısının tutsağı haline geliriz. Yargısız olmak bir anda aptala dönüşmeye başlamak demek değildir. Yani “yargılayıcı olmayacağım ve bana doğru hızla gelen bir kamyona doğru yürürüm” demek değil, ayırd edicilik becerisini geliştirmek. Yargılamadan, o anki deneyimimizle olan ilişkimizi tanımaktır. Çok ince seviyede ayırd edebilmektir, netlikle, bilgelikle, şeylerin arasındaki bağlantıyı görerek… Yargılar şeyleri oldukları gibi görmemizi engeller, onları bir çeşit gözlük ile görüyoruz demektir, aramızda yargı filtreleri vardır..  

Örnek olarak, son bölümde yaptığınız ve bir sonraki bölümde çok daha fazlasını yapacağımız gibi, nefesinizi izleme pratiği yaptığınızı varsayalım. Belirli bir noktada zihninizin "Bu sıkıcı" veya "Bu işe yaramıyor" veya "Bunu yapamam" gibi bir şey söylediğini görebilirsiniz. Bunlar yargılardır. Aklınıza geldiklerinde, onları yargılayıcı düşünme olarak tanımanız ve kendinize uygulamanın yargılamayı askıya almayı ve kendi yargılayıcı düşünceleriniz de dahil olmak üzere ortaya çıkan her şeyi izlemeyi içerdiğini hatırlatmak çok önemlidir. Sonra nefesleri izlemeye devam edilir. 



2. Sabır


Sabır bilgeliğin bir formudur. Bazen olayların kendi zamanlarında ortaya çıkması gerektiği gerçeğini anladığımızı ve kabul ettiğimizi gösterir. Bir çocuk, kozasını yırtarak kelebeğin ortaya çıkmasına yardım etmeye çalışabilir. Genellikle kelebek bundan faydalanamaz. Her

Aynı şekilde, mindfulness pratik ederken kendi zihnimize ve bedenimize karşı sabır geliştiririz. Zihni her zaman yargılarken bulduğumuz için, gergin, heyecanlı veya korkmuş olduğumuz için ya da bir süredir pratik yapıp ve olumlu hiçbir şey görünmediğimiz için kendimize karşı sabırsız olmaya gerek olmadığını kasıtlı olarak kendimize hatırlatırız .

Bu deneyimleri yaşamak için kendimize alan veririz. Neden? Çünkü yine de onlara sahibiz! Ortaya çıktıklarında, onlar bizim gerçekliğimizdir, bu anda ortaya çıkan hayatımızın bir parçasıdırlar. Bu yüzden kendimize kelebeğe yaptığımız gibi davranırız. Diğer, "daha iyi" olanlara ulaşmak için neden bazı anlarda acele edesiniz? Sonuçta, her biri o andaki hayatınızdır.

Bu şekilde kendinize mevcut olma pratiği yaptığınızda, zihninizin "kendine ait bir zihne" sahip olduğunu göreceksiniz. En sevdiği aktivitelerden birinin geçmişe ve geleceğe gitmek ve düşüncede kaybolmak olduğunu zaten görmüştük. Bazı düşünceleri keyiflidir. Diğerleri acı verici ve endişe üretir. Her iki durumda da düşünmenin kendisi farkındalığımızı güçlü bir şekilde çeker. Çoğu zaman düşüncelerimiz şimdiki anla ilgili algımızı bastırır. Şu anla olan bağımızı kaybetmemize neden olur.

Sabır, zihin tedirgin olduğunda çağrılmak için özellikle yararlı bir nitelik olabilir. Zihnin bu gezinme eğilimini kabul etmemize yardımcı olurken, bize yolculuklarına kapılmak zorunda olmadığımızı hatırlatabilir. Sabır pratiği yapmak, zengin olmaları için anlarımızı aktiviteyle ve daha fazla düşünmeyle doldurmak zorunda olmadığımızı hatırlatır. Aslında tam tersinin doğru olduğunu hatırlamamıza yardımcı olur. Sabırlı olmak basitçe her ana tamamen açık olmak, onu bütünüyle kabul etmektir, kelebek gibi her şeyin ancak kendi zamanında gelişebileceğini bilerek.


3. Başlangıç Zihni

Başlangıç zihni, şimdiki an’a gelmek çok güzel bir yönlendirmedir. Şimdiki an her zaman taze ve yepyeni. Şimdiki anı daha önce hiç yaşamadıki, bizim için yepyeni.   

Şimdiki an deneyiminin zenginliği, yaşamın kendisinin zenginliğidir. Genellikle, "bildiklerimiz" hakkındaki düşüncelerimizin ve inançlarımızın, olayları gerçekte oldukları gibi görmemizi engellemesine izin veririz. Sıradan olanı hafife alma eğilimindeyiz ve sıradanın olağanüstü olduğunu kavrayamıyoruz. Şimdiki anın zenginliğini görmek için, "başlangıç zihni" dediğimiz şeyi; her şeyi ilk defa görmeye istekli bir zihin halini geliştirmemiz gerekiyor.

Aşağıdaki bölümlerde açıklanan formel meditasyon tekniklerini uyguladığımızda bu tutum özellikle önemli olacaktır. İster beden taraması, ister oturma meditasyonu veya yoga olsun, hangi tekniği kullanıyor olursak olalım, geçmiş deneyimlerimize dayalı beklentilerimizden kurtulabilmemiz için her pratik yaptığımızda başlangıç zihnimizi yanımızda getirmeliyiz. Açık bir "başlangıç “ zihni yeni olasılıklara açık olmamızı sağlar ve çoğu zaman aslında bildiğinden fazlasını bildiğini düşünen kendi uzmanlık alanımıza sıkışık kalmamızı engeller. Hiçbir an diğeriyle aynı değildir. Her biri benzersizdir ve benzersiz olanaklar içerir. Başlangıç zihni bize basit gerçeği hatırlatır.

Günlük yaşamınızda kendi başlangıç zihninizi bir deney olarak geliştirmeye çalışabilirsiniz. Bir dahaki sefere size tanıdık gelen birini gördüğünüzde, kendinize bu kişiyi taze gözlerle mi, gerçekten olduğu gibi mi görüyorsunuz yoksa sadece bu kişi hakkındaki kendi düşüncelerinizin yansımasını mı görüyor olduğunuzu sorun. Çocuklarınız, eşiniz, arkadaşlarınız ve iş arkadaşlarınız, varsa köpeğiniz veya kediniz ile deneyin. Ortaya çıkan problemlerle deneyin. Doğanın içindeyken deneyin. Gökyüzünü, yıldızları, ağaçları, suyu ve taşları görebiliyor musunuz ve onları gerçekten şu anda olduğu gibi net ve düzenli bir zihinle mi görebiliyorsunuz? Yoksa onları aslında sadece kendi düşüncelerinizin ve fikirlerinizin perdesi arkasından mi görüyorsunuz?



4.Güven

Kendinize ve duygularınıza temel bir güven geliştirmek, meditasyon eğitiminin ayrılmaz bir parçasıdır. Yol boyunca bazı “hatalar” yapsanız bile, rehberlik için her zaman kendi dışınıza bakmaktansa, sezginize ve otoritenize güvenmek çok daha iyidir. Herhangi bir anda bir şey size doğru gelmiyorsa, neden duygularınızı onurlandırmayasınız? Neden bazı otoriteler ya da bazı insanlar farklı şeyler söyler diye kendi sezgilerinizi göz ardı etmeli ya da geçersiz olarak saymalısınız ki? Kendinize ve kendi temel bilgeliğinize ve iyiliğinize güvenme tavrı, meditasyon uygulamasının tüm yönlerinde çok önemlidir. Yogada pratiklerinde özellikle faydalı olacaktır. Yoga yaparken, vücudunuz size belirli bir esneme hareketinde durmanızı veya geri çekilmenizi söylediğinde kendi duygularınızı onurlandırmanız gerekecektir. Dinlemezseniz, kendinize zarar verebilirsiniz.

Meditasyona dahil olan bazı insanlar, öğretmenlerinin itibarına ve otoritesine o kadar kapılırlar ki, kendi hislerini ve sezgilerini onurlandırmazlar. Öğretmenleri çok daha bilge ve daha gelişmiş bir insan olduğuna inanıyorlar, bu yüzden onu taklit etmeleri ve söylediklerini sorgulamadan yapmaları gerektiğini düşünürler ve mükemmel bir bilgelik modeli olarak ona saygı duyarlar. Bu tutum, kendiniz olmayı ve bunun ne anlama geldiğini anlamayı vurgulayan meditasyon ruhuna tamamen aykırıdır. Başka birini taklit eden, kim olursa olsun, yanlış yöne gidiyor demektir.

Başkası gibi olmak imkansızdır. Tek umudunuz daha “bütün olarak kendiniz” olmaktır. İlk olarak meditasyon pratik etmenin nedeni budur. Öğretmenler, kitaplar ve kayıtlar yalnızca rehberler, tabelalar olabilir. Diğer kaynaklardan öğrenebileceklerinizi açık ve anlayışlı olmak önemlidir, ancak nihayetinde yine de her an kendi hayatınızı yaşamak zorundasınız. Farkındalığı uygularken, kendiniz olmanın sorumluluğunu almayı ve kendi varlığınızı dinlemeyi ve ona güvenmeyi öğreniyorsunuz. Kendi varlığınıza olan bu güveni ne kadar çok geliştirirseniz, diğer insanlara daha çok güvenmenin ve onların temel iyiliklerini görmenin o kadar kolay olacağını göreceksiniz.


5.Çabasızlık

Yaptığımız hemen hemen her şeyi bir amaç için, bir şey elde etmek veya bir yere ulaşmak için yaparız. Ancak meditasyonda bu tutum gerçek bir engel olabilir. Bunun nedeni, meditasyonun diğer tüm insan faaliyetlerinden farklı olmasıdır. Belirli bir türden çok fazla çalışma ve enerji gerektirse de, nihayetinde meditasyon bir “yapmama” (non-doing) halidir.. Kendiniz gibi olmanız dışında bir amacı yoktur. İroni şu ki zaten öylesinizdir. Bu, paradoksal ve biraz çılgınca gelir. Yine de bu paradoks ve çılgınlık sizi, yeni bir görme biçimine yönlendirir o da; daha az çabaladığınız ve daha çok olduğunuz bir hal. Bu, çabalamama tavrını kasıtlı olarak geliştirmekten gelir.

Örneğin, oturup meditasyon yaparsanız ve "Gevşeyeceğim veya aydınlanacağım veya acımı kontrol edeceğim veya daha iyi bir insan olacağım" diye düşünürseniz, zihninize nerede olmanız gerektiği konusunda bir fikir vermiş olursunuz ve şu anda OK olmadığınız fikri bunun beraberinde gelir. “Sadece daha sakin, daha zeki ya da daha çalışkan olsaydım ya da bundan daha fazlası, sadece kalbim daha sağlıklı olsaydı ya da dizim daha iyi olsaydı, o zaman iyi olurdum. Ama şu anda iyi değilim.

Bu tutum, sadece olan bitene dikkat etmeyi içeren farkındalığın geliştirilmesini zayıflatır. Gerginseniz, gerginliğe dikkat verin. Acı çekiyorsanız, elinizden geldiğince acıyla birlikte olun. Kendinizi eleştiriyorsanız, yargılayan zihnin etkinliğini gözlemleyin. Sadece izleyin. Unutmayın, sadece anlık olarak deneyimlediğimiz her şeyin ve her şeyin burada olmasına izin veriyoruz, çünkü zaten varlar.

İnsanlar bir sorun olduğu için doktorları tarafından stres kliniğine gönderiliyor. İlk geldiklerinde, programda çalışmak istedikleri üç hedef belirlemelerini istiyoruz. Ancak daha sonra, çoğu zaman onları şaşırtarak, sekiz hafta boyunca hedeflerine doğru herhangi bir ilerleme kaydetmemelerini tavsiye ederiz. Özellikle, hedeflerinden biri kan basıncını düşürmek veya ağrılarını veya kaygılarını azaltmaksa, tansiyonlarını düşürmeye çalışmamaları, ağrılarını veya kaygılarını gidermeye çabalamamaları istenir. Yalnızca onlara deriz ki, şimdide mevcut olun ve meditasyon talimatlarını dikkatlice izleyin.

Kısa süre içinde göreceğiniz gibi, meditasyon alanında, kendi hedeflerinize ulaşmanın en iyi yolu, sonuçlar için çabalamaktan vazgeçmek ve bunun yerine her şeyi olduğu gibi görmeye ve kabul etmeye dikkatlice odaklanmaya başlamaktır. Sabır ve düzenli uygulama ile hedeflerinize doğru hareket kendiliğinden gerçekleşecektir. Bu hareket, içinizde gerçekleşmeye davet ettiğiniz bir açılım haline gelir.

6. Kabul 

Kabul, çok aktif bir süreçtir. Pasif olmakla ilgisi yoktur ve pasif bir teslimiyet demek değildir. Şeylerin oldukları gibi olduğunu aktif bir tanıma halidir. Bazen istediğimiz gibi değiller. Kabul, dünyayı değiştirmeyi veya bazı durumları değiştirmeyi bırakmak anlamına gelmez. Ancak şu demek; Oldukları gibi kabul etmediğimiz sürece, onları olmadıkları bir şeye zorlamaya çalışırız. Bu da büyük zorluk çıkarır. Eğer şeylerin oldukları durumunu tanıyabilirsek, ancak o zaman bilgelikle duruma bakarak ilişkimizi değiştirebilme potansiyelini bulabiliriz. Kabul olmadan, o zaman onları anlamak ve nerede duracağımızı bilmek, ilk adımı atmak cok zor olur. Bazı şeyleri kabul etmek zordur, mesela büyük bir bedensel acı hissediyorsanız ve neden kaynaklandığını bilmiyorsanız onu kabul etmek cok cok zordur. Çünkü önce nereden geldiğini bilmek isteriz ve cevap bulamadığımızda onu kabul etmek cok zordur. Ancak kronik ağrı yaşayan hastalarla çalıştığımızda, onlara diyoruz ki kronik ağrı ve ıstırapla çalışırken onlara misafirperver karşılamayı ve oldukları halleriyle kabul etmeyi öğrenmeniz gerekiyor. Çünkü tıbbi olarak yapılabilecek her şey yapıldıktan sonra bile hala bir miktar ağrı olmaya devam ettiğinde kabul gerekiyor. Ancak yaşamı iyileştirmek ve dönüştürmek ve mindfulness farkındalığını geliştrimek için çok önemli ve güçlü bir tutumdur.

Kabul, olayları gerçekte şimdiki haliyle görmek anlamına gelir. Baş ağrınız varsa, baş ağrınız olduğunu kabul edin. Fazla kiloluysanız, neden bu sefer bedeninizin bir ifadesi olarak kabul etmiyorsunuz? İster kanser teşhisi olsun, ister birinin ölümünü öğrenmek olsun, er ya da geç her şeyi olduğu gibi kabul etmek durumundayız. Genellikle kabullenmeye ancak duygu dolu inkar ve ardından öfke dönemlerinden geçtikten sonra ulaşılır. Bu aşamalar, olanla hesaplaşma sürecinde doğal bir ilerlemedir. 

Hepsi iyileşme sürecinin bir parçasıdır.

Bununla birlikte, genellikle iyileşme için çok zaman alan büyük felaketleri şu an için bir kenara bırakırsak, günlük yaşamlarımız boyunca, zaten gerçek olanı inkar ederek ve ona direnerek çok fazla enerji harcıyoruz. Bunu yaptığımızda, temelde durumları olmasını istediğimiz gibi olmaya zorlarız, bu da sadece daha fazla gerilim yaratır. Bu aslında olumlu değişimin gerçekleşmesini engeller. İnkar etmekle, zorlamakla ve mücadele etmekle o kadar meşgul olabiliriz ki, iyileşmek ve büyümek için çok az enerjimiz kaldı ve sahip olduğumuz az şey farkındalık ve niyet eksikliğimizle yok olabilir.

Aşırı kiloluysanız ve vücudunuz için kötü hissediyorsanız, vücudunuzu ve kendinizi sevmeye başlamadan önce olmanız gerektiğini düşündüğünüz kiloya gelene kadar beklemeniz iyi değildir. Belli bir noktada, sinir bozucu bir kısır döngü içinde sıkışıp kalmak istemiyorsanız, şu anda olduğunuz ağırlıkta kendinizi sevmenin doğru olduğunu fark edebilirsiniz çünkü bu kendinizi sevebileceğiniz tek zaman. Unutmayın, şimdi her şey için sahip olduğunuz tek zaman. Gerçekten değişmeden önce kendinizi olduğu gibi kabul etmelisiniz.

Bu şekilde düşünmeye başladığınızda kilo vermenin önemi azalır. Aynı zamanda çok daha kolay hale gelir. Kasıtlı olarak kabulü geliştirerek, şifa için ön koşulları yaratırsınız.

Kabul, her şeyi sevmeniz gerektiği veya her şeye karşı pasif bir tavır alıp ilkelerinizi ve değerlerinizi terk etmeniz gerektiği anlamına gelmez. Bu, her şeyden olduğu gibi memnun olduğunuz veya "olması gerektiği gibi" hoşgörüye boyun eğdiğiniz anlamına gelmez. Kendi kendine zarar verme alışkanlıklarınızdan kurtulmaya çalışmayı bırakmanız veya değişme ve büyüme arzunuzdan vazgeçmeniz veya örneğin adaletsizliğe tahammül etmeniz veya çevrenizdeki dünyayı değiştirmekten kaçınmanız gerektiği anlamına gelmez. Burada bahsettiğimiz haliyle kabul, basitçe, olayları olduğu gibi görme isteğine sahip olduğunuz anlamına gelir. Bu tutum, ne olursa olsun, yaşamınızda uygun şekilde hareket etme aşamasını belirler. Vizyonunuzun zihninizin kendine hizmet eden yargıları ve arzuları ya da korkuları ve önyargıları tarafından gölgelendiği zamandan ziyade, gerçekte neler olduğuna dair net bir resme sahip olduğunuzda ne yapmanız gerektiğini bilme ve harekete geçme içsel kanıya sahip olma olasılığınız çok daha yüksektir.

Meditasyon uygulamasında, her anı geldiği gibi alarak ve olduğu gibi tam olarak onunla birlikte olarak kabulü geliştiririz. Deneyimlerimize ne hissetmemiz, düşünmemiz veya görmemiz gerektiğiyle ilgili fikirlerimizi empoze etmemeye çalışıyoruz, ancak kendimize ne hissettiğimiz, düşündüğümüz veya gördüğümüz her şeye alıcı ve açık olmayı ve bunu kabul etmeyi hatırlatıyoruz çünkü şu anda burada. . Dikkatimizi şimdiki zamana odaklarsak, bir şeyden emin olabiliriz, yani şu anda ne yaparsak yapalım değişecek ve bize bir sonraki anda ortaya çıkacak olanı kabul etme pratiği yapma fırsatı verecek. Açıktır ki, kabulü geliştirmede bilgelik vardır.

7. Bırakabilmek

Hindistan'da maymunları yakalamanın özellikle akıllıca bir yolu olduğunu söylüyorlar. Avcılar hindistancevizinde bir maymunun elini sokabileceği kadar büyük bir delik açarlar. Sonra diğer uçta iki küçük delik açarlar, içinden bir tel geçirir ve hindistancevizi bir ağacın tabanına sabitlerler. Sonra hindistan cevizinin içine bir muz koyup saklıyorlar. Maymun aşağı iner, elini içeri sokar ve muzu tutar. Delik, açık olan el içeri girebilecek ancak yumruk dışarı çıkamayacak şekilde yapılmıştır. Maymunun özgür olması için yapması gereken tek şey muzu bırakmaktır. Ama görünüşe göre çoğu maymun bırakmaz. 

Çoğu zaman aklımız, tüm zekamıza rağmen bizi hemen hemen aynı şekilde kaptırır. Bu nedenle, bırakma ya da bağlanmama tutumunu geliştirmek, farkındalık pratiği için temeldir. İçsel deneyimlerimize dikkat etmeye başladığımızda, zihnin tutunmak istediği belli düşünceler, hisler ve durumlar olduğunu hızla keşfederiz. Hoşsa, bu düşünceleri veya duyguları veya durumları uzatmaya, onları esnetmeye ve tekrar tekrar canlandırmaya çalışırız.

Aynı şekilde, nahoş, acı verici ve bir şekilde korkutucu oldukları için kurtulmaya veya kendimizi sahip olmaktan korumaya ve engellemeye çalıştığımız birçok düşünce, duygu ve deneyim vardır.

Meditasyon pratiğinde, deneyimlerimizin bazı yönlerini yükseltme ve diğerlerini reddetme eğilimini bilinçli olarak bir kenara koyarız. Bunun yerine, deneyimimizin olduğu gibi olmasına izin veririz ve onu an be an gözlemleme pratiği yaparız. Bırakmak, şeyleri olduğu gibi kabul etmenin bir yoludur. Kendi zihnimizin kavrandığını ve uzaklaştığını gözlemlediğimizde, kendimize bu dürtüleri kasıtlı olarak bırakmamızı hatırlatırız, sırf yaparsak ne olacağını görmek için. Kendimizi kendi deneyimlerimizi yargılarken bulduğumuzda, bu yargılayıcı düşünceleri bırakırız. Onları tanıyoruz ve artık onları takip etmiyoruz. Olmalarına izin veriyoruz ve bunu yaparken gitmelerine izin veriyoruz. Benzer şekilde geçmişe veya geleceğe dair düşünceler ortaya çıktığında, onları bırakıyoruz. Sadece izliyoruz.

Zihnimiz üzerinde çok güçlü bir etkiye sahip olduğu için bir şeyi bırakmayı özellikle zor bulursak, dikkatimizi “beklemenin” ne hissettirdiğine yönlendirebiliriz. Dayanmak, bırakmanın tersidir. Kendi takıntılarımız, ne olursa olsun ve bunların hayatımızdaki sonuçları ve nihayet bıraktığımızda o anlarda nasıl hissettiği ve bunun sonuçlarının ne olduğu konusunda uzman olabiliriz. Tutunduğumuz yollara bakmaya istekli olmak, nihayetinde bize bunun tam tersi deneyim hakkında çok şey gösterir. Dolayısıyla, bırakma konusunda "başarılı" olsak da olmasak da, farkındalık, bakmayı istersek bize öğretmeye devam eder.

Bırakmak o kadar da yabancı bir deneyim değil. Her gece uyuduğumuzda yapıyoruz. Sessiz bir yerde, ışıklar kapalı, yastıklı bir yüzeye uzanıyoruz ve zihnimizi ve bedenimizi bırakıyoruz. Bırakamazsan uyuyamazsın.

Çoğumuz, yatağa girdiğimizde zihnin kapanmayacağı zamanlar yaşadık. Bu, artan stresin ilk belirtilerinden biridir. Bu zamanlarda kendimizi belirli düşüncelerden kurtaramayabiliriz çünkü bunlara kapılmamız çok güçlüdür. Kendimizi uyumaya zorlarsak, bu işleri daha da kötüleştirir. Yani uyuyabiliyorsanız, zaten bırakma konusunda uzmansınız. Şimdi bu beceriyi uyanma durumlarında da uygulamaya ihtiyacınız var.

8.Şükran

Şimdiki an’a şükran ile bakmak. Şu anda yaşıyor olmaya şükran duymuyor ve değerini bilmiyoruz. Sırf yaşadığımız nefes alıp verdiğimiz, akciğerlerimiz, karaciğerimiz, midemiz vs çalıştığı ve bizi hayatta tuttuğu için, var olan uzuvlarımız ve duyu organlarımız için şükran duyabiliriz.

9.Cömertlik

Kendimize öz şefkat çalışırken aynı zamanda diğerlerine de dikkatimizi özenimizi ve şefkati vermeyi pratik etmeliyiz. Sadece kendini değil diğer insanlara da neşe ve huzur verebilmek.


© MindLight
info@mindlight.com.tr